პროექტები

https://youtu.be/fiWfxnBsV8A

იჭმევა თუ არა სათბურში მოყვანილი პომიდორი

https://drive.google.com/drive/folders/0B129elt2jiTJflVpRllSajdEc25CellGUlBlU2RpODRaU0dXRVp0OHFjLXJFaXBKQmViV3M

1.ხსნადი თუ უხსნადი?

ჯგუფებმა აირჩიეს AI, HCl, NaOH, H2O

რადგან , I ჯგუფის დასკვნა იყო: ორივე ჰიდროქსიდი თეთრი
წყალში უხსნადი ნივთიერებაა.მაშინ მათ ჩაატარეს შემდეგი რეაქციები:

1)2Al+6HCl=2AlCl3+3H2

2) AlCl3+3NaOH=Al(OH)3   +3NaCl (ლაბისებრია ალუმინის ჰიდროქსიდი), რომელიც ამფოტერულია.

 რადგან ნატრიუმის ტუტე ჭარბია, მაშინ ალუმინის ჰიდროქსიდი მასთან რეაქციას გააგრძელებს და მიიღება ხსნადი ნატრიუმის დი ჰიდრო ალუმინატი:

3)Al(OH)3+NaOH=NaH2AlO3(ხსნადია)+H2O

ან ჩაატარეს შემდეგი რეაქცია:

 2Al+2NaOH+2H2O=2NaAlO2(ხსნადი)+3H2

ხოლო მაგნიუმის შემთხვევაში:

MgO+2HCl=MgCl2+H2O

 Mg Cl2+2NaOH=Mg(OH)   +2NaCI

ან

Mg+4HNO3=Mg(NO3)2+2NO2+2H2O

Mg(NO3)2+2NaOH=Mg(OH)2  + 2NaNO3

ხოლო მეორე ჯგუფმა

 1)2Al+6HCl=2AlCl3+3H2

2) AlCl3+3NaOH=Al(OH)3     +3NaCl (ლაბისებრია ალუმინის ჰიდროქსიდი),

Mg+4HNO3=Mg(NO3)2+2NO2+2H2O

Mg(NO3)2+2NaOH=Mg(OH)2    + 2NaNO3

 2.კირიანი წყალი და ფოსფორმჟავა

თუ კალციუმის ჰიდროქსიდის ხსნარს თანდითან დავამატებთ ფოსფორმჟავას ხსნარს, ჯერ მიიღება ფუძე მარილი,შემდეგ-კალციუმის ფოსფატის ნალექი, რომელიც გაიხსნება მჟავას შემდგომი დამატებისას. ამ დროს ფოსფატიდან მიიღება ჯერ ჰიდროფოსფატი,  და შემდეგ დიჰიდროფოსფატი.

3Ca(OH)2+H3PO4=(CaOH)3PO4+3H2O

(CaOH)3PO4+ H3PO4=Ca3(PO4)2  +3H2O

Ca3(PO4)2  + H3PO4=3CaHPO4

CaHPO4+H3PO4=Ca(H2PO4)2

თუ ისევ ნალექის მიღება გვსურს, მაშინ

2CaHPO4+ Ca(OH)2=2 Ca3(PO4)2  +2 H2O

თუ პირიქით,ფოსფორმჟავას ხსნარზე თანდათანობით კირიან წყალს დავამატებთ, ამ დროს მიმდინარეობს შემდეგი რეაქციები:

2H3PO4+ Ca(OH)2= Ca(H2PO4)2+2H2O

Ca(H2PO4)2+Ca(OH)2=2CaHPO4+2H2O

2CaHPO4+Ca(OH)2=Ca3(PO4)2    +2H2O

4. ათი ნივთიერება

რადგან გვაქვს შემდეგი რეაქტივები H2O, NaCl, SiO2, C. და აღჭურვილი ლაბორატორია, მაშინ ვატარებთ შემდეგ ცდებს:

1). მაღალ ტემპერატურაზე გააქტივებული ნახშირი შედის წყლის ორთქლთან. მიიღება წყალგაზი:

C+ H2O=CO+H2

2)ნატრიუმის წყალხსნარის ელექტროლიზი:

NaCl=Na+  + Cl-

K (-) Na+  +e=Na

A(+) 2Cl-  -2e=Cl2

2NaCl=2Na+Cl2

3) SiO2 ანუ კვარცის ქვიშის და ნახშირის ნარევზე ქლორის გატარებისას 600 გრადუსზე მიიღება სილიციუმის ქლორიდი

SiO2+2C+2Cl2=SiCl4+2CO

4) 2H2O--ელ ლიზი---2H2+O2

ან:2H2O—2000-2500C---2H2+O2  (გახურებით)

5)  2Na+2H2O=2NaOH+H2

6)  SiO2+NaOH=Na2SiO3+H2O

7)H2+Cl2=2HCl

8) C+O2=CO2

1.      CO

2.      H2

3.      Na

4.      Cl2

5.      SICl4

6.      O2

7.      NaOH

8.      Na2SiO3

9.      HCl

10.  CO2

5. წყალბადის მიღება

რადგან მოცემული გვაქვს შემდეგი ნივთიერებები:K, Cd, Fe, Cu, Al, Si, HNO3 (20%), HCl (20%), H2O, NaOH (20%), H3PO4 (20%).

1)2Al+6HCl=2AlCl3+3H2

2)K+2H2O=2KOH+H2

3)3Fe+2H3PO4=Fe3(PO4)2+3H2

4)2Al+2NaOH+6H2O=2Na[Al(OH)4]+3H2

6. მაგნეზია

·         ძლიერი გახურებისას თეთრი მაგნეზია გარდაიქმნება მწვარ მაგნეზიად. ამასთან
მწვარი მაგნეზიის მასა თითქმის ორჯერ ნაკლებია, ვიდრე აღებული თეთრი
მაგნეზიის მასა.

Mg2(OH)2CO3           2MgO+H2O+CO2

  142                               2*40

Mr[Mg2(OH)2CO3]=142

Mr(MgO)=40

142/80=1,775

·         თეთრი მაგნეზია გოგირდმჟავათი დამუშავებისას ძლიერ ,,დუღდება” და
წარმოიქმნება ეპსომის მარილი.

Mg2(OH)2CO3+2H2SO4                   2MgSO4+3H2O+CO2         

·         მწვარი მაგნეზია გოგირმჟავასთან იძლევა მარილს, მაგრამ ,,დუღილის” გარეშე.

MgO+H2O        MgSO4+H2O

·         თუ ეპსომის მარილზე ვიმოქმედებთ პოტასიუმით, დაილექება თეთრი მაგნეზია,
ხოლო ხსნარის აორთქლებით შეიძლება გამოიყოს აჯასპის ქვა.

2MgSO4+2K2CO3+H2O       2K2SO4+CO2+Mg(OH)2CO3

·        პოტასიუმზე გოგირდმჟავას მოქმედებისას ხდება ,,დუღილი“ და წარმოიქმნება
აჯასპის ქვა.

K2CO3+H2SO4           K2SO4+H2O+CO2

·        მწვავე კალი გოგირდმჟავასთან აგრეთვე იძლევა აჯასპის ქვას, მაგრამ ,,დუღილის“
გარეშე.

2KOH+H2SO4            K2SO4+2H2O

ა)ფიქსირებული ჰაერი-CO2

ბ) ეპსომის მარილი- MgSO4
გ) აჯასპის ქვა- K2SO4

7. ნარევების დაყოფა

რადგან გვაქვს იოდის, ბარიუმის სულფატის,
რკინა (III) ოქსიდის და ნატრიუმის სულფატის ნარევი, მაშინ მისი დაყოფის მიზნით ჯერ

1)      ნარევი გავხსნათ სპირტში და გავფილტროთ. რადგან იოდი სპირტში იხსნება, ფილტრატის აორთქლებით იოდის კრისტალებს გამოვყოფთ.

2)      დარჩენილი ნარევი გავხსნათ წყალში და ფილტრატი ავაორთქლოთ. ამით გამოვყოფთ ნატრიუმის სულფატს, რადგან წყალში ხსნადია.

3)      ბარიუმის სულფატი არ იხსნება წყალში და მჟავებში

4)      Fe2O3+6HCl=2FeCl3+3H2O

5)      FeCl3+3NH4OH=3NH4Cl+Fe(OH)3

6)      2Fe(OH)3=Fe2O3+3H2O

·         8. უცნობი ნივთიერება
А ელემენტი ფართოდაა გავრცელებული ბუნებაში როგორც მინერალების შედგენილობაში,ისე მარტივი ნივთიერების სახით სხვადასხვა ქვეყნებში - იტალიაში, იაპონიაში,თურქმენეთში, აშშ-ში და მათ შორის საქართველოში

ეს  ნივთიერებაა გოგირდი.

·        
А მარტივი ნივთიერება კონცენტრირებულ აზოტმჟავასთან ადუღებისას გაძლევს ძლიერ Вმჟავას , რომლის კონცენტრირებული ხსნარის დუღილისას მიიღება C გაზი.

S  (A)+6HNO3=H2SO4(B)+6NO2+2H2O

2H2SO4=SO2(C)+H2O

·         А ნივთიერებისჰაერზე მსუბუქ გაზთან ურთიერთქმედებისას წარმოიქმნება დამახასიათებელი სუნის მქონე
D ნივთიერება.

S+H2+H2S (D)

·         А ნივთიერების 400 оС გახურებისას E ნივთიერებასთან წარმოიქმნება C და D
ნივთიერებათა ნარევი.

S+ H2SO3 (E)           =H2S+SO2

·         C ნივთიერება რეაგირებს ნატრიუმის ტუტესთან და, ხსნარის
კონცენტრაციის მიხედვით, წარმოქმნის А ელემენტის შემცველ ორ სხვადსხვა მარილს.

SO2+2NaOH=Na2SO3+H2O

SO2+NaOH=NaHSO3

·         D ნივთიერება ურთიერთქმედებს კონცენტრირებულ გოგირდმჟავასთან და პირობების მიხედვით წარმოქმნის ან C-ს, ან А და C ნარევს.

H2S(D) + 3H2SO4 =4SO2+4H2O

·         H2S(D) + H2SO4 = S +SO2 + 2H2O 
D ნივთიერების კონცენტრირებულ გოგირდმჟავასთან რეაქციისას
სხვადასხვა პროდუქტის მიღების მიზეზია კონცენტრირებული გოგირდმჟავას მოლთა თანაფარდობა გოგირდწყალბადთან შედარებით.

·         A ელემენტის შემცველი მინერალებია:

რკინის ალმადანი-FeS2

თუთიის კრიალა-ZnS

ქალკოზინი-Cu2S

თაბაშირი-CaSO4.2H2O

გალენიტი-PbS

·         გოგირდის მოლეკულა რვა ატომისაგან შედგება და წარმოქმნის ჩაკეტილ რგოლს. ეს რვა ატომი კოვალენტურად არის მიბმული ერთმანეთთან. ამიტომ 450 გრადუსზეც გოგირდის ორთქლში  მოლეკულა რვა ატომისაგან შედგება.

·         თავისუფალი გოგირდი ბუნებაში წარმოიქმნებავულკანური ამოფრქვევის დროს

 2H2S + SO2 = 3S + 2H2O

საქართველოში გოგირდი გოგირდწყალბადის სახით მოიპოვება თბილისის გოგირდიან აბანოების წყლებში, გორის ახლოს გორიჯვარის სამკურნალი წყლებში, ატენის ახლოს ბიისის სამკურნალო წყლებში და სხვა.

                                           10  პერიოდულობის ტაბულა
           ა) ეს ელემენტებია:

ლუტეციუმი-პარიზის ლათინური სახელწოდებაა ლუტეცია.

ჰაფნიუმი-კოპენჰაგენის ლათინური სახელწოდებაა Hafnia

ჰოლმიუმი-სტოკჰოლმი-Holmia

ბ) ჩამოთვლილი ელემენტებიდან: Ge, Ga, In, Po, Ru, ---

Ru - ს სახელწოდება  არის წარმოშობილი ქვეყნის სახელწოდებიდან.იგი კარლ კლაუსმა რუსეთის საპატივსაცემოდ დაარქვა

Ge-დარქმეულია გერმანიის- ვინკლერის სამშობლოს საპატივსაცემოდ.

Ga-ლეკოკ დე ბუაბოდრანმა გალია- საფრანგეთის საპატივსაცემოდ დაარქვა მისი ლათინური სახელწოდებიდან გალია.

რაც შეეხება In -ინდიუმს, იგი ინდიგოს ფერის სპექტრის გამო შეერქვა
გ)  P-ელემენტის სახელწოდება ინგლისურენოვან ქვეყნებში ერთ-ერთ პლანეტასთან არის დაკავშირებული. მისი სახელი დაკავშირებულია ვენერასთან, ქართულად მას ცისკრის ვარსკვლავსაც უწოდებდნენ.  Posforum - ლათინურად.

დ) ეს ელემენტი Al-ლათინურად მწარე მარილს ნიშნავს.